លោកលី ខឺឈាង នាយករដ្ឋមន្រ្តីចិនចេញផ្សាយអត្ថបទដាក់ឈ្មោះក្រោមចំណងជើងថា
សង់ស្ពាននិងក្រាលផ្លូវដើម្បីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការឡានឆាង-មេគង្គនិងចំណងមេត្រីភាពចិន
និងកម្ពុជាតាមប្រព័ន្ធសារព័ត៌មានកម្ពុជានៅថ្ងៃទី ៩ ខែមករាដូចតទៅ ៖
ទឹកទន្លេ ជាប្រភពនៃការចិញ្ចឹមបីបាច់ជីវិត ជាទីកន្លែងដែលបណ្តុះបណ្តាលនិងពូនជ្រំនូវ
អរិយធម៌ ។ តាំងពីបុរាណកាលមក មនុស្សជាតិរស់នៅតាមបណ្តោយទន្លេ បន្តពូជពង្សនិងរស់
នៅដោយបណ្តុំគ្នាពីមួយជំនាន់ទៅមួយជំនាន់ ។ ទន្លេឡានឆាងនិងទន្លេមេគង្គដែលមានទី
ប្រភពនៅប្រទេសចិនបានលាតសន្ធឹងជិត ៥០០០ គីឡូម៉ែត្រ ជាទន្លេដែលហូរកាត់ប្រទេស
ច្រើនបំផុតនៅអាស៊ី ដែលបានស្រោចស្រពលើដីដ៏មានជីជាតិនិងស្រស់បំព្រងដែលស្ថិតនៅ
តាមបណ្តោយច្រាំងទន្លេនិងកកើតបានជាវប្បធម៌ដ៏ត្រចះត្រចង់បីដូចរស្មីនៃដួងតារានៅក្នុង
តំបន់ ។
ទន្លេដ៏ធំមួយខ្សែនេះ ជាអំណោយពីធម្មជាតិដែលជាទីបង្អែកសម្រាប់ការរស់នៅរបស់
យើង ហើយកាន់តែជាចំណងធម្មជាតិនៃការជួយយកអាសាគ្នារបស់យើងទៀតផង ។ វាបាន
ផ្សារភ្ជាប់ប្រទេសទាំង ៦ ដែលហូបទឹកនៃទន្លេតែមួយឲ្យក្លាយជាសហគមន៍រួមវាសនាតែមួយ
ដែលប្រកបដោយសមភាព ជួយយកអាសាគ្នាដោយស្មោះត្រង់ និងស្និទ្ធដូចជាមនុស្សក្នុង
គ្រួសារតែមួយ ។ អាស្រ័យហេតុនេះ គ្រាន់តែលើកពីគំនិតផ្តួចផ្តើមស្តីពីយន្តការសហប្រតិបត្តិ
ការឡានឆាង-មេគង្គដែលបានប្រើឈ្មោះរបស់ទន្លេមួយនេះ ក៏ទទួលបានការឆ្លើយតបយ៉ាង
សកម្មពីបណ្តាប្រទេសពាក់ព័ន្ធ ។
ទំហំសេដ្ឋកិច្ចនិងរចនាសម្ព័ន្ធឧស្សាហកម្មរបស់ប្រទេសទាំង ៦ មានភាពខុសប្លែកពីគ្នា
មានបញ្ហាអ្វីក៏ពិគ្រោះពិភាក្សាជាមួយគ្នា ដោយបានប្រែក្លាយភាពបំពេញបន្ថែមគ្នាផ្នែកសេដ្ឋ
កិច្ចឲ្យទៅជាកម្លាំងជួយជំរុញគ្នាដើម្បីការអភិវឌ្ឍ ដែលផ្តោតលើវិស័យធំៗទាំង ៣ គឺសន្តិសុខ
នយោបាយ សេដ្ឋកិច្ចនិងការអភិវឌ្ឍជានិរន្តរភាព សង្គមនិងវប្បធម៌មនុស្សជាតិ ស្របតាម
ឧត្តមភាពជាប្រទេសជិតខាង ក្នុងន័យជីកកកាយរកឲ្យបានកាន់តែស៊ីជម្រៅនូវសក្តានុពលនៃ
កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ ហើយបានធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការដែលផ្តល់ផលប្រយោជន៍ដល់គ្នា
យ៉ាងទូលំទូលាយលើវិស័យការតភ្ជាប់ សមត្ថភាពផលិត សេដ្ឋកិច្ចឆ្លងដែន ធនធានទឹក
កសិកម្ម និងការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រជាដើម ។
ដោយឈរលើមូលដ្ឋាននៃចំណងមិត្តភាពប្រពៃណីដ៏យូរលង់និងការអភិវឌ្ឍប្រកប
ដោយសាមគ្គីភាព និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការដែលជាក្តីបំណងរួមរបស់យើង ដែលជាហេតុ
ញ៉ាំងឲ្យកិច្ចសហប្រតិបត្តិការឡានឆាង-មេគង្គទទួលបានផ្លែផ្កាដោយសារមានលក្ខណ
សម្បត្តិគ្រប់គ្រាន់រួចជាស្រេច ។ គម្រោងជាសមិទ្ធផលដំណាក់កាលដំបូងចំនួន ៤៥ ដែលបាន
កំណត់ក្នុងកិច្ចប្រជុំថ្នាក់ដឹកនាំលើកដំបូងកាលពីឆ្នាំ ២០១៦ បាននិងកំពុងដំណើរការទៅតាម
ផែនការ ពោលគឺហិរញ្ញប្បទានពិសេសនៃកិច្ចសហការផ្នែកសមត្ថភាពផលិតដែលមានតម្លៃ
៥០០០ លានដុល្លារអាមេរិកបានសម្រេចដោយលើសទំហំដែលបានគ្រោងទុក ហើយ
មូលនិធិពិសេសនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការឡានឆាង-មេគង្គគ្រោងនឹងផ្តល់ការគាំទ្រលើគម្រោង
ចំនួន ១៣២ ដែលលើកឡើងដោយប្រទេសទាំង ៦ បានបង្កើតជាល្បឿនឡានឆាង-មេគង្គ
ដែលមានភាពវិវឌ្ឍរីកចម្រើនជារៀងរាល់ថ្ងៃ មានផ្លែផ្កាជារៀងរាល់ខែ និងឈានដល់កម្រិត
ខ្ពស់ថ្មីជារៀងរាល់ឆ្នាំ ។
កិច្ចសហប្រតិបត្តិការឡានឆាង-មេគង្គដែលកកើតឡើងដោយសារទឹក និងចម្រើន
រុងរឿងដោយសារទឹក បានវិវឌ្ឍជាយន្តការសហប្រតិបត្តិការអនុតំបន់ដែលពោរពេញទៅ
ដោយភាពរស់រវើកនិងប្រកបដោយសក្តានុពលអភិវឌ្ឍន៍ ។ ក្នុងនាមជាផ្នែកមូលដ្ឋានមួយនៃ
កិច្ចសហប្រតិបត្តិការតំបន់ ក្រោមបរិបទបច្ចុប្បន្នដែលមានភាពផ្ទុយពីការធ្វើសកភាវូបនីយកម្ម
និងការងើបឡើងនៃការគាំពារនិយម ក៏ដូចជាកម្លាំងចលករមិនគ្រប់គ្រាន់នៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិ
ការក្នុងតំបន់អាស៊ីបូព៌ា កិច្ចសហប្រតិបត្តិការឡានឆាង-មេគង្គវាមិនត្រឹមតែមានអំណោយផល
សម្រាប់ការបង្រួញនូវគម្លាតអភិវឌ្ឍន៍នៃផ្ទៃក្នុងអាស៊ាន ផ្តល់ជាកម្លាំងចលករសម្រាប់ការធ្វើ
សមាហរណកម្មអាស៊ានប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងបានបញ្ចូលនូវប្រភពទឹករស់រវើក និងកម្លាំង
ចលករសម្រាប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ រហូតដល់ដំណើរវិវឌ្ឍនៃ
សកលភាវូបនីយកម្មសេដ្ឋកិច្ចដែលប្រកបដោយភាពកាន់តែបើកចំហ បរិយាប័ន្ន ផ្តល់ផល
ប្រយោជន៍ជាទូទៅ តុល្យភាព និងឈ្នះ-ឈ្នះទៀតផង ។
ទន្លេឡានឆាងនិងទន្លេមេគង្គដែលមានតាំងពីសម័យបុរាណមក វាបានផ្ទុកនូវភាព
លំបាកជូរចត់ ភាពរុងរឿងនិងក្តីសុបិនដ៏មោទនៈនៃប្រទេសតាមបណ្តោយទន្លេ កិច្ចសហ
ប្រតិបត្តិការឡានឆាង-មេគង្គនឹងហូរឆ្ពោះទៅកាន់អនាគត ដែលវាប្រាកដជានឹងហូរកាត់នូវ
ការសម្រេចសុបិន និងភាពរុងរឿងថ្កុំថ្កើងជាមួយគ្នារបស់យើងជាក់ជាពុំខាន ។
ឆ្នាំថ្មី អ្វីៗក៏ថ្មី ។ ខ្ញុំរំពឹងថានឹងអាចធ្វើការពិគ្រោះពិភាក្សាគ្នាជាមួយគ្រប់ភាគីអំពីផែនការ
ប្រតិបត្តិនាពេលអនាគតតាមរយៈកិច្ចប្រជុំថ្នាក់ដឹកនាំកិច្ចសហប្រតិបត្តិការឡានឆាង-មេគង្គ
លើកទី២ដែលនឹងប្រារព្ធធ្វើនៅទីក្រុងភ្នំពេញនៃប្រទេសកម្ពុជា ក្នុងន័យស្រោចស្រពឲ្យបាន
ផ្លែផ្កាកាន់តែសម្បូរលើវិស័យធារាសាស្ត្រ អប់រំ វប្បធម៌និងយុវជនជាដើម ។
កាលពីឆ្នាំ ២០១៦ ឯកឧត្តម ស៊ី ជីនភីង ប្រធានរដ្ឋចិនបានបំពេញទស្សនកិច្ចនៅប្រទេស
កម្ពុជាប្រកបដោយភាពជោគជ័យ ដែលបានជំរុញឲ្យកិច្ចសហប្រតិបត្តិការភាពជាដៃគូ
យុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់ជ្រុងជ្រោយរវាងប្រទេសចិន និងកម្ពុជាឈានដល់កម្រិតថ្មីថែមទៀត ។ លើក
នេះខ្ញុំមកបំពេញទស្សនកិច្ចផ្លូវការនៅកម្ពុជាដោយតបតាមការអញ្ជើញរបស់សម្តេចអគ្គមហា
សេនាបតី តេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃប្រទេសកម្ពុជា រំពឹងថានឹងមានការ
សំណេះសំណាលយ៉ាងស្និទ្ធស្នាលអំពីចំណងមេត្រីភាពដ៏ល្អប្រពៃរវាងប្រទេសទាំងពីរម្តង
ទៀត ។
ឆ្នាំនេះត្រូវជាខួបទី ៦០ នៃការបង្កើតទំនាក់ទំនងផ្លូវទូតរវាងប្រទេសចិននិងកម្ពុជា ។
និយាយចំពោះមហាជនចិន កម្ពុជាគឺជាប្រទេសមួយដែលញ៉ាំងឲ្យពួកយើងមានភាព
ស្និទ្ធស្នាលជាអនេក ។ នេះវាមិនត្រឹមតែដោយសារទំនាក់ទំនងជាអ្នកជិតខាងដ៏ស្អិតល្មួតរវាង
ចិននិងកម្ពុជាដែលអាចស្វែងរកប្រភពនៅជាង ២០០០ឆ្នាំមុន ហើយក៏មិនត្រឹមតែដោយសារ
វប្បធម៌ខ្មែរដ៏ត្រចះត្រចង់ និងប្រសាទបុរាណអង្គរដែលល្បីរន្ទឺទូទាំងពិភពលោកដែលញ៉ាំងឲ្យ
អ្នកផងទាំងពួងនឹកភ្នកប៉ុណ្ណោះទេ ក៏ប៉ុន្តែលើសពីនេះទៅទៀត គឺដោយសារតែក្នុងរយៈពេល
ប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ប្រទេសចិននិងកម្ពុជាបានជួបប្រទះរឿងប្រវត្តិសាស្ត្រស្រដៀងគ្នា
និងបានឆ្លងកាត់ការរួមគ្នាតស៊ូប្រយុទ្ធ ជាហេតុនាំឲ្យប្រជាជននៃប្រទេសទាំងពីររួមរស់ជាមួយ
គ្នាក្នុងភាពមោះមុត ហើយក៏ដោយសារតែក្នុងពេលដែលប្រឈមនឹងបញ្ហាដែលពាក់ព័ន្ធដល់
ផលប្រយោជន៍ជាស្នូលរបស់សមភាគី និងរឿងធំនិងសំខាន់ដែលភាគីទាំងពីរយកចិត្តទុកដាក់
ដូចគ្នា ឈរលើគោលការណ៍នៃការគាំពារសេចក្តីថ្លៃថ្នូររបស់ប្រជាជាតិ ក៏ដូចជាអធិបតេយ្យ
ភាពនិងឯករាជ្យភាពរបស់ជាតិ ប្រទេសចិននិងកម្ពុជាមានការយល់ឃើញដូចគ្នាលើតម្លៃនៃ
មិត្តស្មោះក្នុងគ្រាលំបាក និងការប្រកាន់ខ្ជាប់នូវការគាំពារសច្ចភាពទៅវិញទៅមក។
ចំណងមិត្តភាពដ៏មហិមារវាង ព្រះករុណា ព្រះបាទសម្ដេច ព្រះនរោត្តមសីហនុ
ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ និងថ្នាក់ដឹកនាំចិនគ្រប់ជំនាន់ដែលបានឆ្លងកាត់អស់រយៈពេលកន្លះ
ទសវត្សរ៍បានចារឹកជារឿងតំណាលដ៏អស្ចារ្យ ទាំងក្នុងទំព័រប្រវត្តិសាស្ត្រទំនាក់ទំនងរវាងចិន
និងកម្ពុជា ក៏ដូចជាអន្តរជាតិផងដែរ ។ ជាការពិតណាស់ នៅក្នុងក្រអៅដួងចិត្តរបស់ប្រជាជន
ចិន ប្រទេសកម្ពុជានិងព្រះនាមរបស់ព្រះករុណា ព្រះបាទសម្ដេច ព្រះនរោត្តមសីហនុ
ព្រះបរមរតនកោដ្ឋសុទ្ធតែជាការចងចាំនៃយុគសម័យមួយដែលមិនអាចលុបបំបាត់បាន ។
មានគេនិយាយថា រឿងតំណាលដ៏អស្ចារ្យនេះគឺបានសបង្ហាញឲ្យឃើញពីឥរិយាបថចំពោះ
មនុស្ស និងការដោះស្រាយបញ្ហាដែលជាផ្នែកមួយនៃវប្បធម៌ប្រពៃណីដ៏ឆ្នើមរបស់ជនជាតិចិន
និងបានឆ្លុះបញ្ចាំងពីកម្លាំងទាក់ទាញនៃសច្ចភាពរបស់ប្រទេសចិនថ្មីដែលប្រកបដោយភាព
ឯករាជ្យម្ចាស់ការនិងកិច្ចការទូតសន្តិភាព ។ ថ្វីបើពេលវេលាបានរំកិលទៅមុខ ពិភពលោក
មានការប្រែប្រួលក្តី ក៏ប៉ុន្តែការថែរក្សានិងឲ្យតម្លៃរបស់យើងទៅលើចំណងមិត្តភាពប្រពៃណី
រវាងចិននិងកម្ពុជា ការប្រកាន់ខ្ជាប់របស់យើងលើទស្សនៈជិតស្និទ្ធ ស្មោះត្រង់ ផ្តល់ផល
ប្រយោជន៍ បរិយាប័ន្ន និងគោលការណ៍ណែនាំស្តីពីកិច្ចការទូតជាមួយប្រទេសជិតខាង គឺការ
រក្សាភាពសុខដុមរមនាជាមួយប្រទេសជិតខាង ចាត់ទុកប្រទេសជិតខាងជាដៃគូ ការប្តេជ្ញាចិត្ត
របស់យើងក្នុងការបង្កើតសហគមន៍រួមវាសនាតែមួយជាមួយប្រទេសជិតខាង និងទស្សន
សច្ចភាពនិងផលប្រយោជន៍ដ៏ត្រឹមត្រូវដែលយើងបានប្រកាន់ខ្ជាប់ គឺជាការបន្តវេននៃ
ឥរិយាបថនិងសច្ចភាពរបស់ប្រជាជាតិចិនវាមិនកែប្រែជាដរាប ពោលគឺពេលវេលារឹតតែយូររឹត
តែរឹងមាំ ។
បច្ចុប្បន្ន តំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសដែលដាក់ឈ្មោះតាមកំពង់ផែក្រុងព្រះសីហនុ បាននិង
កំពុងអភិវឌ្ឍយ៉ាងផុលផុស ដែលបានស្រូបទាញសហគ្រាសចិននិងបរទេសជាង ១០០ ទៅ
ធ្វើអាជីវកម្ម បានផ្តល់ឱកាសការងារក្នុងតំបន់ជិត ២ ម៉ឺន គឺដូចជាគម្រោងសហប្រតិបត្តិការ
ជាក់ស្តែងដទៃទៀតរវាងចិននិងកម្ពុជាដូច្នោះដែរ វាបាននិងកំពុងបន្តចារឹកនូវទំព័រថ្មីសម្រាប់
យុគសម័យនៃចំណងមិត្តភាពចិននិងកម្ពុជាតាមវិធីដែលផ្តល់សេចក្តីសុខសុភមង្គលពិត
ប្រាកដជូនដល់ប្រជាជន ។ ពេលបានមើលឃើញប្រទេសកម្ពុជាដែលធ្លាប់ឆ្លងកាត់ទុក្ខលំបាក
បាននិងកំពុងបោះជំហានយ៉ាងស្វាហាប់នៅលើមាគ៌ាអភិវឌ្ឍន៍ ប្រជាជនចិនមានសេចក្តីត្រេក
អរយ៉ាងស្មោះអស់ពីដួងចិត្ត ។ ក្នុងដំណើរដ៏មហិមានៃការស្តារភាពរុងរឿងរបស់ប្រជាជាតិ
ឡើងវិញ និងការដឹកនាំឲ្យប្រទេសជាតិខ្លាំងក្លាប្រជាជនសម្បូរសប្បាយ ប្រទេសចិននិងកម្ពុជា
កាន់តែត្រូវចាប់ដៃគ្នាដើរឆ្ពោះទៅមុខ តស៊ូពុះពារឧបសគ្គជាមួយគ្នា ។ ប្រទេសចិនរីករាយក្នុង
ការតភ្ជាប់ដោយស៊ីជម្រៅនូវយុទ្ធសាស្ត្រអភិវឌ្ឍន៍ជាមួយប្រទេសកម្ពុជាក្នុងន័យត្រួសត្រាយ
នូវកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាក់ស្តែងលើគ្រប់វិស័យ ។ ការបណ្តាក់ទុន បច្ចេកទេស សមត្ថភាព
ផលិត និងភ្ញៀវទេសចរដែលមកពីប្រទេសចិន នឹងចូលរួមចំណែកក្នុងការជួយអភិវឌ្ឍដល់
សេដ្ឋកិច្ចសង្គមរបស់កម្ពុជាដូចគ្រាកន្លងទៅ ។
កិច្ចសហប្រតិបត្តិការមេត្រីភាពរវាងប្រទេសចិននិងកម្ពុជា ក៏ដូចជាឡានឆាងនិងមេគង្គ
គឺសុទ្ធតែចាត់ទុកការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច ជាពិសេសគឺជីវភាពរស់នៅនិងការផ្តល់សេចក្តីសុខ
សុភមង្គលជូនដល់ប្រជាជនជាទិសដៅណែនាំ ។ ខ្ញុំមានក្តីសប្បាយរីករាយជាពន់ពេកដែល
បានដឹងថាក្រុមការងារសុខាភិបាលរបស់ចិនក្នុងសកម្មភាព "ដំណើរពន្លឺនៃក្តីសង្ឃឹមតាមទន្លេ
មេគង្គ"បានជួយឲ្យប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាជាង ៦០០ រូបដែលមានជំងឺភ្នែកឡើងបាយបានជា
សះស្បើយ ជឿជាក់ថាអនាគតដ៏ភ្លឺស្វាងនៃការរួមគ្នាអភិវឌ្ឍរបស់យើង នឹងស្ថិតនៅក្នុងក្រសែ
ភ្នែកដែលពោរពេញទៅដោយក្តីសង្ឃឹមរបស់ពួកគាត់ ។ ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចលើកនេះ ខ្ញុំនឹង
រួមជាមួយសម្តេចអគ្គមហាសេនាបតី តេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជាបើកដំណើរការ
នូវសកម្មភាពវះកាត់ជំងឺបេះដូងស្តីពី"ដំណើរសប្បុរសធម៌" ខ្ញុំសូមជូនពរឲ្យអ្នកជំងឺទាំងឡាយ
ឆាប់បានជាសះស្បើយ និងជឿជាក់ថា ចំណងមិត្តភាពរវាងចិននិងកម្ពុជានឹងទទួលបាន
កម្លាំងចលករកាន់តែយូរអង្វែងពីក្នុងចង្វាក់បេះដូងរបស់ពួកគាត់ដែលកាន់តែមានកម្លាំងខ្លាំង
ក្លា ។
មានស្ថិតិបង្ហាញថា ប្រទេសចិនបានជួយកសាងស្ពាននិងផ្លូវថ្នល់ច្រើនបំផុតនៅក្នុង
ប្រទេសកម្ពុជា ។ ខ្ញុំយល់ឃើញថា ក្នុងចំណោមនោះ គ្មានអ្វីគួរឲ្យសង្ស័យឡើយ ស្ពានដែលល្អ
បំផុតគឺស្ពានមិត្តភាពរវាងប្រជាជនចិននិងកម្ពុជា ឯផ្លូវដែលល្អបំផុតជាការពិតណាស់គឺផ្លូវរួម
គ្នាអភិវឌ្ឍរវាងប្រទេសចិននិងកម្ពុជា ហើយការមកដល់របស់ខ្ញុំលើកនេះ គឺក្នុងគោលបំណង
ដើម្បីបន្តសាងសង់ស្ពាននិងក្រាលផ្លូវបែបនេះតទៅទៀត ៕
